วารสารราชบัณฑิตยสภาปี-43-ฉบับ-1

วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๓ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-เม.ย. ๖๑ ๘ ประวัติศาสตร์ ในขณะเดียวกันก็ได้สาราญพระราชอิริยาบถ แม้จะทรงเหน็ดเหนื่อยเพราะการเดินทางไม่ น้อยดังจะเห็นได้จากกาหนดการเสด็จพระราชดาเนินข้างต้น อย่างไรก็ดีเพื่อให้เห็นภาพสะท้อนของการ เสด็จประพาสชวาจากผู้มีส่วนร่วมในการตามเสด็จครั้งนี้จึงขอนาบันทึกของประสงค์ นิโครธา มาเสนอดังนี้ เกาะชวาในขณะนันมีถนนชันดีทั่วประเทศ เพราะผลิตยางลาดถนนได้ เองและมีโรงงานนาตาลขนาดใหญ่ทั่วประเทศ มีแกรนด์ โฮเต็ล (Grand Hotel) อยู่ทุกเมือง บุคคลในกระบวนเสด็จจะได้พักอยู่ในบริเวณเดียวกันทุก คนไม่ถือเขาถือเรา มีห้องพักตังแต่ร้อยห้องขึนไป จะเรียกรับประทานสิ่งใด ๆ ได้ทุกเมื่อทุกเวลา จะเป็นเพราะทรงจ่ายพระราชทรัพย์ หรือทางชวาจัด ต้อนรับก็ไม่ทราบ... ประเทศชวานันมีโรงงานนาตาลขนาดใหญ่ทุกเมืองก็ว่าได้ และมีสุลต่าน ประมาณ ๓๐ องค์ เจ้าของโรงงานนาตาลกราบบังคมทูลเชิญเสด็จทุกโรงงาน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาเสด็จพระราชดาเนินเยือนชมโรงงาน นาตาลต่าง ๆ ตามคากราบบังคมทูลเชิญ ทุกครังที่เสด็จพระราชดาเนิน พระองค์จะ พระราชทานเหรียญตราโรงงานละ ๑ เหรียญ ทางด้านสุลต่านก็เช่นเดียวกัน หาก กราบบังคมทูลเชิญเสด็จไปที่วัง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงรับเชิญ เมื่อเสวย แล้วจะพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์แก่ทุกพระองค์ เครื่องราชอิสริยาภรณ์ ก็ดี เหรียญตราก็ดี ของประเทศไทยนันทาสวยงามมาก จึงเป็นที่ชื่นชอบของคน ทั่วไปทังเกาะชวา หลังจากที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสเมืองต่าง ๆ แล้วจึงเสด็จถึงเมืองบูเต็นชอก มีวนอุทยานที่สวยงามมาก (ประสงค์ นิโครธา, ๒๕๔๒ : ๙๙) ๑.๔ ผลของการเสด็จพระราชดาเนิน การเสด็จประพาสต่างประเทศครั้งนี้ของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าราไพพรรณี พระบรมราชินี นับได้ว่าบรรลุดังพระราชประสงค์คือ การ กระชับสัมพันธไมตรีระหว่างสยามกับอังกฤษในกรณีของการเสด็จประพาสสิงคโปร์ ซึ่งประทับอยู่ เพียง ๓ วัน ส่วนกรณีชวาและบาหลีซึ่งทั้ง ๒ พระองค์ประทับนานกว่า ๒ เดือนนั้น มีผลคือ ได้ ทอดพระเนตรและรู้จักชวาด้วยพระองค์เอง รวมทั้งเป็นการส่งเสริมสัมพันธไมตรีระหว่างสยามกับ เนเธอร์แลนด์ให้มีความสนิทสนมมั่นคงยิ่งขึ้น เป็นการเสริมฐานรากแห่งสัมพันธไมตรีระหว่าง ประเทศทั้งสองที่สืบเนื่องมาตั้งแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวให้เจริญงอก งามยิ่งขึ้น ดังจะเห็นได้จากพระราชดารัสตอบผู้สาเร็จราชการของเนเธอร์แลนด์ที่ชวาตอนหนึ่งว่า ...ในการมานี ข้าพเจ้ารู้สึกว่าข้าพเจ้าได้สาเร็จกรณียกว่าอย่างเดียว กล่าวคือ ข้าพเจ้าได้มาเห็นมารู้จักประเทศเพื่อนบ้านอันสาคัญประเทศหนึ่ง