วารสารราชบัณฑิตยสภาปี-43-ฉบับ-1

วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๓ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-เม.ย. ๖๑ ๕ ประกอบพิธีนีจัดขึนตอนหัวเรือพระที่นั่งจักรี ให้จัดที่ประทับเรียบร้อยแล้ว จะมีเจ้าทะเลซึ่งสมมุติว่าเป็นเน็ปจูน (โดยจัดให้นายทหารเรือผู้หนึ่งแต่งตัว เป็นเน็ปจูน) ไต่ขึนจากทะเล ครันขึนมาบนเรือแล้ว เน็ปจูนได้ถามว่าเรือของ ผู้ใด และจะไปแห่งไหน พลเรือโทพระยาราชวังสัน ผู้บัญชาการกระบวนเรือ ได้ตอบว่าเรือของพระมหากษัตริย์ไทย เพื่อจะเสด็จประพาสประเทศชวา เน็ปจูนได้ถามเพิ่มว่า ท่านทราบหรือไม่ว่าเมื่อเรือจะผ่านเส้นศูนย์สูตร ชาวเรือจะต้องปฏิบัติอย่างไรบ้าง พระยาราชวังสันได้ตอบว่า ชาวเรือจะต้อง อาบนาชาระร่างกายให้สะอาดเสียก่อน แล้วจึงจะข้ามเส้นศูนย์สูตรไปได้ เน็ปจูนกล่าวว่า ถูกต้องแล้ว ขอให้จัดการตามประเพณี ส่วนข้าราชการ ทังหลายก็ได้กระทาการโดยทั่วกัน เมื่อเสร็จเน็ปจูนได้อวยพรให้การเดินทาง เป็นไปโดยสวัสดิภาพแล้วจึงลากลับลงทะเลไป เรือออกจากสิงคโปร์ไป ๓ วัน จึงถึงเกาะชวา ตอนที่เรือพระที่นั่งถึงชวานัน ทางชวาได้ตกแต่งประทีป โคมไฟและธงทิวโดยทั่วไป เพราะอยู่ในระหว่างงานเฉลิมพระชนมพรรษา ของพระนางเฮเลนนากษัตริย์ของเนเธอร์แลนด์ด้วย การต้อนรับนันทางการ ได้จัดเรือรบให้เรียง ๒ ข้าง ให้เรือพระที่นั่งแล่นกลางเช่นเดียวกับที่สิงคโปร์ เมื่อถึงเกาะชวาแล้ว การเสด็จพระราชดาเนินตามเมืองต่าง ๆ นันใช้กระบวน รถยนต์ทังสิน (ประสงค์ นิโครธา, ๒๕๔๒ : ๙๘) สถานที่ที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าราไพพรรณี พระบรมราชินี เสด็จประพาสและทรงประกอบพระราชกรณียกิจที่สาคัญ มีดังนี้ ๑ วันเดือนปี เมืองที่เสด็จประพาส พระราชกรณียกิจ ๕ สิงหาคม ๒๔๗๒ ปัตตาเวีย - ทอดพระเนตรพิพิธภัณฑ์ของสมาคมศิลปวิทยา ๖ สิงหาคม ๒๔๗๒ - ทรงตรวจพลสวนสนามที่วอเตอร์ลุกราวน์ - ทอดพระเนตรโรงเรียนแพทย์ขั้นสูงในโรงพยาบาลกลาง - ทอดพระเนตรโรงงานทายาฝิ่น - ทอดพระเนตรสถานีการบินของบริษัทรอแยลดัดจอิสต์ อินเดียไฟว์อิง และเสด็จพระราชดาเนินขึ้นประทับ เครื่องบินร่อนชมเมืองปัตตาเวีย ๗ สิงหาคม ๒๔๗๒ บูเด็นช็อก - ประทับที่วังบูเด็นช็อก ๑ โปรดดูรายละเอียดใน หจช., บ,๑ ๔/๔ พระราชหัตถเลขาพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระธิดาสมเด็จเจ้า ฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต ในคราวเสด็จประพาสเกาะชวา เมื่อปีมะเส็ง พ.ศ. ๒๔๗๒, ๒๔๙๒, และจดหมายเหตุระยะทาง พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสสิงคโปร์ ชวา บาหลี