วารสารราชบัณฑิตยสภาปี-43-ฉบับ-1

วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๓ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-เม.ย. ๖๑ ๓ ครั้งที่ ๓ วันที่ ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๔๗๔–วันที่ ๒๘ กันยายน พ.ศ. ๒๔๗๔ เสด็จพระ ราชดาเนินเยือนประเทศญี่ปุ่น สหรัฐอเมริกา และแคนาดา ครั้งที่ ๔ วันที่ ๑๒ มกราคม พ.ศ. ๒๔๗๖–วันที่ ๒๗ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๗๗ เสด็จ พระราชดาเนินเยือนประเทศฝรั่งเศส อิตาลี วาติกัน อังกฤษ เดนมาร์ก เยอรมนี เบลเยียม เชโกสโลวะเกีย ฮังการี และสวิตเซอร์แลนด์ ในการเสด็จพระราชดาเนินเยือนต่างประเทศแต่ละครั้งมีรายละเอียดดังต่อไปนี้ ๑. การเสด็จพระราชดาเนินเยือนสิงคโปร์ ชวา และบาหลี เมื่อวันที่ ๓๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๗๒–วันที่ ๑๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๗๒ ๑.๑ สาเหตุของการเสด็จพระราชดาเนิน การเสด็จพระราชดาเนินเยือนต่างประเทศครั้งแรกของพระบาทสมเด็จ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าราไพพรรณี พระบรมราชินี มุ่งเน้นที่ชวาเป็นสาคัญ ทั้งนี้ด้วยมีพระราชประสงค์จะทอดพระเนตรภูมิประเทศและการปกครองของชวาด้วยพระองค์เอง กับทั้งเป็นการส่งเสริมสัมพันธไมตรีระหว่างประเทศสยามกับประเทศเนเธอร์แลนด์ซึ่งปกครองชวา อยู่ในขณะนั้นด้วย ความจริงพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่ตั้งพระราชหฤทัยที่จะเสด็จ ประพาสชวาในต้นเดือนกรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๗๑ โดยจะประทับอยู่ที่ชวาประมาณ ๒ เดือน แต่ ปรากฏว่าสมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์ วรเดชซึ่งพระองค์จะโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมแต่งตั้งเป็นผู้สาเร็จราชการรักษาพระนครในช่วงที่ พระองค์เสด็จพระราชดาเนินเยือนต่างประเทศครั้งนี้เสด็จทิวงคตเสียก่อน ทาให้ต้องทรงเลื่อน กาหนดเสด็จพระราชดาเนินเยือนชวาออกไป พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชดาริ ว่าการเสด็จพระราชดาเนินชวานี้พระองค์ “ได้คิดเตรียมมานานด้วยปรีดาปราโมทย์จนได้มาจริง ๆ ณ บัดนี้...” (หอจดหมายเหตุแห่งชาติ, ๒๔๗๒) ในที่สุดพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ทรงมีกาหนดการเสด็จพระ ราชดาเนินเยือนชวาและบาหลี โดยทรงกาหนดแวะเสด็จประพาสสิงคโปร์เป็นเวลา ๓ วัน นอกจากนั้นเป็นการเสด็จประพาสชวาและบาหลีเป็นเวลานานกว่า ๒ เดือน กล่าวโดยสรุปสาเหตุในการเสด็จพระราชดาเนินเยือนต่างประเทศครั้งแรกนี้ก็ คือ เพื่อเจริญสัมพันธ์ไมตรีกับประเทศ “เมืองแม่” ของดินแดนที่เสด็จประพาส และเพื่อ ทอดพระเนตรความเจริญ ตลอดจนสภาพธรรมชาติของดินแดนที่เสด็จพระราชดาเนินไป รวมทั้ง เพื่อพระพลานามัยด้วย