วารสารราชบัณฑิตยสภาปี-43-ฉบับ-1

วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๓ ฉบับที่ ๑ ม.ค.-เม.ย. ๖๑ ๑๑๑ ฟองอากาศนิดเดียว ถ้าเข้าไปอยู่ในเส้นเลือดก็จะสามารถปลิดชีวิตคนดีทั้งคน และน้าตาลหวาน ๆ ก้อน เล็กนิดเดียว ถ้าใส่ลงไปในถังน้ามันรถ ก็จะทาให้เครื่องจักรดี ๆ ของรถเสียได้โดยสิ้นเชิง...” หม่อมราชวงศ์ คึกฤทธิ์ ปราโมช นักหนังสือพิมพ์ปากกาคมและนายกรัฐมนตรีผู้ ล่วงลับได้กล่าวถึงความสาคัญของหนังสือพิมพ์ไว้ในบทความ ชื่อ “หนังสือพิมพ์กับ ประชาธิปไตย” ในหนังสือรายงานประจาปี พ.ศ. ๒๕๑๘ ของสมาคมนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศ ไทย ตอนหนึ่งว่า ...หนังสือพิมพ์มีส่วนสาคัญที่สุด ในการนี้ถ้าหากหนังสือพิมพ์มีเสรีภาพโดยสมบูรณ์ แล้ว หนังสือพิมพ์นั้นเองจะคอยช่วยรักษากฎหมายและคอยช่วยดูแลให้รัฐบาลสุจริต ไม่คดโกง ไม่เอา เปรียบราษฎร หนังสือพิมพ์จะทาได้อย่างไร ด้วยวิธีใดนั้น เห็นจะไม่จาเป็นต้องอธิบายในที่นี้ ทั้งนี้เป็นคุณประโยชน์ของหนังสือพิมพ์ เป็นความสาคัญของหนังสือต่อระบอบ ประชาธิปไตย หรือจะเรียกว่าหนังสือพิมพ์มีเสรีภาพอันสมบูรณ์นั้น เป็นของจาเป็นสาหรับระบอบ ประชาธิปไตยก็ได้ ถ้าหากว่าระบอบประชาธิปไตยไม่มีหนังสือพิมพ์ ระบอบประชาธิปไตยอาจไม่ ทาให้เกิดผลประโยชน์จริง หรือไม่เป็นประชาธิปไตยจริงก็ได้ เรามักจะนึกกันว่าระบอบประชาธิปไตยคือการเลือกตั้งผู้แทนราษฎร มีรัฐสภา มีรัฐบาล ซึ่งผู้รับผิดชอบต่อปวงชน แต่ถ้าลองนึกว่า ขาดหนังสือพิมพ์เสียอย่างเดียว กิจการและสถาบัน ต่าง ๆ เหล่านั้นจะทาหน้าที่ได้เต็มบริบูรณ์หรือไม่ คุณสมบัติของผู้ประกอบวิชาชีพหนังสือพิมพ์ การเป็นนักหนังสือพิมพ์ที่คู่ควรกับคาว่า ‘ฐานันดรที่ ๔’ นั้น เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไป ว่าจะต้องมี อาชีวะปฏิญาณ คือ การปฏิญาณตนต่อสรรพสิ่งศักดิ์สิทธิ์ว่าจะประกอบอาชีพตาม ธรรมเนียมนิยมที่ได้มีวางไว้เป็นบรรทัดฐาน เช่น พระสงฆ์ต้องเคร่งครัดในศีลาจารวัตรและพระ ธรรมวินัยที่กาหนดไว้ ซึ่งคุณสมบัติของผู้ประกอบวิชาชีพหนังสือพิมพ์ที่คู่กับความเป็น ฐานันดรที่ ๔ (มานิจ สุขสมจิตร ๒๕๕๐) ก็คือ ๑. เป็นผู้ยึดมั่นในจริยธรรมของนักหนังสือพิมพ์ ซึ่งอย่างน้อยจะต้องมีรายละเอียด ดังนี้ ๑.๑ การเสนอข่าวต้องเป็นไปเพื่อประโยชน์สาธารณะ ๑.๒ เสนอข้อเท็จจริงด้วยความถูกต้องและครบถ้วนรอบด้าน ๑.๓ การให้ความเป็นธรรมแก่ผู้ตกเป็นข่าว ๑.๔ เคารพสิทธิมนุษยชนของผู้ที่เกี่ยวข้องในข่าว ๑.๕ มีความซื่อสัตย์สุจริตต่อวิชาชีพ และไม่มีผลประโยชน์ซับซ้อน ๑.๖ การจะให้ได้ข่าวภาพหรือเอกสารอย่างใด ๆ มาเพื่อประโยชน์ในการเสนอข่าว จะต้องใช้วิธีการที่สุภาพและซื่อสัตย์เท่านั้น ๒. เป็นผู้นามติมหาชนในสิ่งที่ชอบ การเสนอข้อคิดเห็นจะต้องชอบธรรม สอดคล้องกับ ด้านกฎหมาย ขนบธรรมเนียมประเพณีนิยม